Việc duy trì hay bỏ hình phạt tử hình trong hệ thống hình phạt luôn là đề tài gây nhiều tranh cãi không chỉ ở Việt Nam mà đối với tất cả các nước trên thế giới.
Dưới góc độ quyền được sống thì án Tử hình không được chấp nhận vì nhiều lí do trong đó có các lí do sau:
– Nhà nước không có quyền tước đi sinh mạng của một con người vì Nhà nước ra đời sau con người mà con người sinh ra là đã có quyền được sống. Quyền được sống của con người có trước và đứng trên quyền lực của nhà nước.Quyền lực của nhà nước là do con người trao cho để bảo vệ, phát triển cuộc sống của con người chứ không phải tước đi mạng sống của con người. Nhà nước không thể lạm quyền để tước đi sinh mạng của một ai đó.
– Tuyên ngôn của các quốc gia như tuyên ngôn của Mỹ, Pháp, các Công ước quốc tế… đều quy định quyền được sống là quyền bất khả sâm phạm và coi đây là nền tảng của nhà nước. Chính tuyên ngôn độc lập của Nước ta do chủ tịch Hồ Chí Minh tuyên đôc năm 1945 cũng nêu rõ quyền được sống.
– Thực tế nếu thi hành án Tử hình thì không có cơ hội để sửa chữa sai lầm. Vì người bị thi hành đã bị tước đi sinh mạng, trong khi đó sai lầm là điều hoàn toàn có thể sẩy ra trong quá trình đấu tranh tội phạm.
– Xu hướng ngày càng có nhiều nước bỏ hoặc hạn chế án tửa hình. Do đó, để hoà nhập, để thể hiện tính nhân đạo của pháp luật chúng ta cũng cần loại bỏ án tử hình.
Quan điểm cần duy trì án Tử hình nêu ra một số lí luận.
– Nhà nước, quyền lực nhà nước là cao nhất bởi vì khái niệm quyền là do nhà nước đặt ra. Khi chưa có nhà nước thì chưa có khái niệm quyền và lúc đó chưa có quyền. Do vậy, không thể cho rằng quyền được sống hoặc một quyền nào đó là có thể cao hợn quyền lực của nhà nước.
– Đồng thời quan điểm này cho rằng việc một người bị tuyên án tử hình là do họ đã có hành vi vi phạm đặt biệt nghiêm trọng, sâm hại đến các quyền lợi khác đặc biệt lớn cần được bảo vệ. Khi người đó sâm hại đến các quyền đó tức là họ tự tước đi mạng sống của họ. Nếu họ không vi phạm thì họ sẽ không bị áp dụng án tử hình. Đây là sự lựa chọn của họ thì họ tự phải chịu trách nhiệm về hành vi của mình.
– Thực tế việc áp dụng án tử hình là công cụ hữu hiệu để trấn áp tội phạm và có tính răn đe, giáo dục, phòng ngừa cao. Thực tế là có những loại tội phạm, loại hành vi chỉ có thể tuyên hình phạt tử hình thì mới trấn áp được tội phạm, mới đáp ứng được yêu cầu của dư luận. Do đó, việc loại bỏ ngay án tử hình sẽ không được dư luận chấp thuận do nhận thức.
Việc duy trì hay không duy trì án Tử hình trong hệ thống hình phạt còn cần nhiều trao đổi. Tuy vậy, theo quan điểm của cá nhân tôi việc áp dụng án tử hình ở việt Nam hiện nay là cần thiết. Tuy vậy, chúng ta cũng cần loại bỏ dần án tử hình trong thực thi pháp luật. Việc loại bỏ án Tử hình có thể dưới hai hình thức là loại bỏ bớt tội danh có án Tử hình và hạn chế tối đa việc áp dụng án tử hình trên thực tế
